Gerek Rum, gerekse Osmanlı tarihçileri arasında Hayreddin Paşa ile ilgili en fazla belge bırakanın, Halkondil olduğu söylenir. Bu tarihçi, bu şöhretli zatla ilgili vesikalar arasında, Sultan Murat ile Hayreddin Paşa arasında geçen şu konuşmayı nakleder:
Hayreddin Paşa bir gün Sultan Murat'a der ki:
- Efendimiz, ordularınla arzu edilen bir amaca erişebilmek için harp işlerini nasıl idare etmek gerekir?
Padişah bu soruya şöyle cevap verir:
- Elverişli fırsatlardan faydalanmak, ihsan ve merhametle askerin sevgisini kazanmak suretiyle.
- Ama fırsatlardan faydalanmak demekle neyi kastediyorsunuz?
- Gayeye ulaşmak için her vasıtayı, değişik ihtimallere göre hesaplamak, ona göre ölçmek ve karşılaştırmak gerektiğini söylemek istiyorum.
Bunun üzerine Hayreddin Paşa gülmeye başlar ve şöyle der:
- Büyük bir akıllılık ile yaratılmışsın. Bunu görüyorum. Ancak yapılması veya yapılmaması gereken şeyleri önceden bilmediğin ve kendi kendine danışarak bir ciheti ret ve diğerini kabul etmeye gücün yetmediği durumlarda, bu vasıtaları nasıl hesaplayıp ölçeceksin?
- Bir şeye karar verildiği zaman onu hemen yerine getirmek gerekir. Maharetli bir komutan, danışmalarında gayet ihtiyatlı davranmalı; ama icrada yıldırım gibi sürat göstermeli, ordusunun başında da örnek olacak derecede yiğitlik sahibi olduğunu ispat etmelidir.
Kaynak:Padişahlardan Hazır Cevaplar,Ali Karaçam
Meriç Yayınları, Şubat-2007, İstanbul
Hazırlayan:KuTuL KuLuB